In 2008 kwam orkaan Waka over Ha'apai en verwoestte daarbij het grootste deel van het eiland. Langzaamaan begon men de ellende op te ruimen en beetje bij beetje kwam het eiland de zwaarste klap ooit te boven.
Tot in 2011 orkaan Wilma overkwam. Hierbij spoelde een tsunamigolf over het hele eiland en legde daarbij ongeveer alles plat wat in de laatste drie jaar met man en macht was opgebouwd.
Vandaag zijn we vijf jaar later maar het lijkt of de orkaan gisteren passeerde. Sommige huizen staan nog steeds naast hun fundering geparkeerd. anderen zijn onbewoonbaar maar als je even goed kijkt zie je dat de mensen met wat hulp van golfplaten en kokosbladeren toch weer in hun huis getrokken zijn. Enkele openbare gebouwen, een bank en een Rode Kruispost werden met financiële hulp van Australië, Nieuw-Zeeland en Japan weer opgebouwd maar de mensen in de straat kijken nog steeds hulpeloos toe naar de vernielingen die Wilma hen bracht.
De sfeer in Pangai, de hoofdstad, is gelaten, berustend. Er heerst geen opgewekte stemming , de mensen in de winkels zijn passief, nergens blijkt sociaal engagement of worden dingen georganiseerd. Er zijn weinig sporen van creativiteit of initiatief.
Bij natuurrampen zijn de televisiestations zo snel mogelijk ter plaatse om uw beeld te overrompelen met de grootste ellende. Hoe gruwelijker de beelden, hoe meer sensatie en verbijstering, hoe liever. Er worden massaal hulpacties opgezet en we storten snel geld omdat het bijna het enige is dat we als westerling kunnen doen vanuit onze luie zetel.
Wanneer een week later ons beeldscherm weer gevuld wordt met het nieuws van de dag en onze favoriete series, taant onze interesse vrijwel simultaan. We hebben geld gegeven, het zal zich nu wel oplossen.
We zien hier dat er na vijf jaar nauwelijks iets gebeurd is, de mensen zijn alle hoop verloren en het leven in Pangai staat op 'pauze'. Het geld dat ooit ingezameld werd, werd door de hulpinstanties gebruikt om evaluatiecomités te sturen die een schaderapport moesten opmaken. Een jaar later werd een evaluatiecomité voor het evaluatiecomité gestuurd maar geld voor de heropbouw hebben ze hier nooit gezien, met alle gevolgen van dien...
Alsof een ingestort gebouw het jaar nadien minder ingestort raakt, alsof mensen die alles kwijt zijn een jaar later plots een doos op straat vinden waarin hun leven, werk, huis en spaarcenten netjes opgestapeld liggen, alsof totale verwoesting zichzelf oplost.
De sfeer in Pangai, de hoofdstad is er dan ook één van noodlottige aanvaarding en berusting. Alle hoop lijkt vervlogen, geen uitzicht op een betere morgen.
Ook het ooit prachtige en overvloedige koraal laat het massaal afweten en blijft een doodse weerspiegeling van wat deze eilandengroep geweest is en had kunnen zijn. De verschillende eilanden liggen daarentegen te schitteren in de zon, de stranden worden elke dag witter en de kokospalmen talrijker.
Maar ergens in deze stille en uitzichtloze gemeenschap schuilt een diamant, een verborgen schat aan positivisme. Ze leert de jongeren kansen te grijpen maar vooral te zien wat de toekomst te bieden heeft.
Zuster Malia is zo'n diamant. Ze is de directeur van één van de middelbare scholen en probeert zoveel mogelijk uit een dag te halen. Er heerst een enorm tekort aan goede leraren en materiaal. De gebouwen kreunen nog steeds onder de beschadigingen die de orkaan aanrichtte : een vleugel van de school werd drie jaar geleden gerenoveerd maar blijft op slot, de instanties geven hem maar niet vrij. Ondertussen zit het secretariaat aan een schilderstafel tussen opgeslagen freesmachines, draaibanken en kookvuren in een oude turnzaal. Het kopieerapparaat staat in een ander opslaglokaal waar het stopcontact werkt, de leraarskamer is een hoopje stoelen tussen restanten van het archief in een afgeleefd klaslokaal.
Er zijn geen fondsen om de school draaiende te houden maar dat houdt haar niet tegen om elke dag met een glimlach te beginnen en te blijven zoeken naar manieren om de school werkend te houden.
Eerder nam Dragonsbane haar en enkele kids mee op uitstap en gaf zo de leerlingen een klein beetje een bredere kijk op het leven. Wij willen hen ook graag helpen en hen een uitzonderlijke dag aanbieden en nemen zaterdag (zo hoeven ze geen lessen te missen) een aantal kinderen mee aan boord. Hoe dat verliep lees je in deze blog.
Dankzij die fantastische zeildag met de kids kregen we plots een totaal nieuwe kijk op de mensen in Ha'apai. Het leven is er niet makkelijk, iets nieuws starten durven de meesten niet. Waarom zouden ze als de volgende orkaan alles weer kan verwoesten? Er is weinig initiatief, de mensen zijn verre van proactief maar onder dat masker van onverschilligheid zitten enorm lieve mensen verscholen. De kinderen zien hier geen toekomst, ze willen zonder uitzondering hun geluk beproeven in het buitenland.
We blijven niet lang in de hoofdstad, het is geen erg mooie plek en vaak onbeschut bij de heersende winden. Net als in de Vava'u groep bestaat Ha'apai ook uit verschillende (vaak onbewoonde) eilanden waar het heerlijk toeven is, het is gewoon kwestie van het juiste eiland te kiezen bij de wind van de dag. De stranden vechten om een plek in de top 3, sommigen staan zelfs in National Geographic op 1 maar we kennen er minstens 10 die dezelfde plaats verdienen. De ankerplekken liggen vaak een dag zeilen van elkaar en het is genieten van het opkruisen op vlak water, al wil de vis -zelfs als we door scholen laveren- niet bijten of zijn de haaien ons te snel af en halen we enkel de kop van een mooie, dikke yellowfin boven...
De oversteek naar Nieuw-Zeeland is één van de meest beruchte : we verlaten de tropen en varen door instabiele weersystemen. Voor het eerst in een jaar tijd draait de wind naar alle kanten (weer aan de wind zeilen en schuin hangen), krijgen we meer en meer regen (Waar liggen de zeilpakken en de laarzen?) en wordt het koud (Lange broeken? Truien? Fleecen? Sokken? Help!)
Bij andere cruisers merken we de stijgende zenuwachtigheid op. Er wordt gepraat, gediscussieerd en meestal leveren die discussies niet echt meer geruststelling op, integendeel. Sommige cruisers
zijn simpelweg doodsbenauwd en laten zich compleet gek maken.
Daar doen we niet aan mee en we proberen dan ook grote bijeenkomsten en drukke ankerplekken te vermijden.
We volgen de systemen elke dag op en als we het allebei ok vinden, gaan we. We krijgen bijna zeker een front over, dat is onvermijdelijk.
Eens we vertrokken zijn, kunnen we niet meer terug en moeten we er door. Logisch, simpel en niets aan te veranderen, we kunnen alleen hopen op het beste.
Onze laatste dagen trekken we met Omweg naar Uonukuhihifo. Het doet pijn om hier voor het laatst over het eiland te wandelen, te genieten van de prachtige wandelingen, schelpen te verzamelen, kokosnoten te drinken, vuur te maken en pannenkoeken te bakken op de Cobb terwijl de varkens over het strand lopen, de vleermuizen over ons hoofd vliegen en de slangen graag een plekje op de picnicdeken veroveren. We beseffen maar al te goed dat dat allemaal voor een lange tijd laatste keren zijn. Dit blauw water gaan we lang niet zien, die heerlijke eenzaamheid gaan we lang niet meer ervaren. Het helemaal op jezelf aangewezen zijn, het gebrek aan regeltjes, het roeien met de riemen die je hebt en daardoor net creatiever zijn dan ooit, het totale ontbreken van luxe en materialisme en dat als de grootste luxe ooit beschouwen. Kortom ons leven in het paradijs komt aan het einde van zijn eerste episode.
En dat doet pijn!
We hebben de laatste vijftien maanden een droomleven geleid en beseffen maar al te goed wat een uitzonderlijke ervaring dit geweest is. We hebben de wereld leren kennen op een manier waarop de
meeste mensen haar nooit zien. We hebben dit samen kunnen doen en het leuke is, we willen eigenlijk allebei maar één ding : dit leven samen verder leiden!
We'll be back! Absoluut! We komen terug!
Vanavond nemen we afscheid van Uonukuhihifo, van Ha'apai, van Tonga en van de Pacific met nog één perfecte barbecue (zonder vis). Morgen zetten we zeil naar Nieuw-Zeeland waar ons nieuwe en andere avonturen te wachten staan.
(Als je dit leest zijn we al in Nieuw-Zeeland aangekomen)